Dolend door de krantenknipsels van oude kranten in het archief van het Regionale Archief Zuid-Utrecht in Wijk bij Duurstede, vind ik een artikel in de Gecombineerde uit 1956 over de opening van ons huidige sportpark. De openingsspeech wordt gehouden door de toenmalige voorzitter Jan Kruis. Zeer opvallend meldt het stuk: "De onlangs tot ere-voorzitter benoemde voorzitter dhr. J. Kruis".
De Gecombineerde van 3 juli 1956 over de opening van De Vriezenwijk
Erevoorzitter?!? Ik sla mijn lijst met ereleden van v.v. Heukelum erop na. Tinus van Maaren, Siem Blokland, Sieb Verver, Henk Lasker, Cor van Honk, Rien den Adel, Jan van der Kolk en Ton Swenne. Illustere voorzitters als Tinus van Maaren (19 jaar voorzitter) en Henk Lasker (13 jaar voorzitter) staan op de lijst, maar geen Jan Kruis.
De huidige lijst met ereleden heeft als basis een lijst met ereleden uit het 50-jarig jubileumnummer (1980). Tinus van Maaren, Siem Blokland en Sieb Verver staan als enige drie met de titel erelid in het jubileumnummer. Zij zijn in 1976 benoemd.
Na enig onderzoek blijkt dat oud-voorzitter Henk Lasker indertijd de ereleden in het betreffende jubileumnummer is gaan optekenen. Blijkbaar is 24 jaar na de benoeming van Jan Kruis zijn erelidmaatschap vergaan in het collectieve Heukelumse geheugen. In de publicaties van de ereleden in de periode na 1980 is Jan Kruis nooit vermeld.
In het 50-jarig jubileumnummer worden alleen Van Maaren, Blokland en Verver als ereleden vermeld.
Natrekken bij de huidige oude generatie levert geen duidelijke herinneringen op. "In vroegere tijd was men niet zo van het opschrijven", aldus één van onze oudste leden Teus Maasland. De enige die het verhaal vanuit zijn herinnering duidelijk bevestigt, is Heukelums historicus Bertus de Groot.
Het jaarverslag en de notulen van de algemene ledenvergadering van 1956 brengen evenmin duidelijkheid. Deze ontbreken simpelweg in het archief van onze club. Alleen een aantal krantenartikelen uit 1956 en 1961 refereren aan het erevoorzitterschap, wat op de algemene ledenvergadering van juni 1956 aan Jan Kruis moet zijn toegekend.
Jan Kruis markant verenigingsman
Jan Kruis ziet op zaterdag 14 april 1888 in Heukelum het levenslicht als zoon van Jan Willem Kruis, koetsier van beroep, en Maaike van Dusseldorp. In april 1912 trouwt Jan met Amelia Johanna Olivier ook wel Melia en zij krijgen vijf kinderen.
Jan Kruis met zijn vrouw Amelia voor hun kruidenierszaak in de Kruisstraat
In de vroegere Kruisstraat, nu de Marinus Visserstraat, hebben Jan en zijn vrouw Amelia een kruidenierszaak met een kolenschuur. Voor de ouderen onder ons, dit is het pand waar vroeger de VIVO was gevestigd. Amelia bestiert de winkel en Jan verkoopt kolen en heeft een transportbedrijfje. Hij ziet eigenlijk overal wel een handeltje in en er staat regelmatig een reclame-advertentie van hem in de regionale krant.
Jan Kruis zijn zoon, Jan junior, speelt vanaf de oprichting van D.O.S. in het eerste team en wordt in 1934 kampioen in de 2e klasse Brabantse Bond. Of Jan senior hierdoor enthousiast raakt voor D.O.S. is niet bekend, maar hij zet zich actief in voor de club en rolt zo het bestuur in. Vrijwel nooit wordt er vergeefs een beroep op 'verenigingsman' Kruis gedaan.
Kruis is een markant figuur in het Heukelumse verenigingsleven. Naast D.O.S. heeft hij nog twee grote passies: Muziek en biljarten. Die eerste hobby oefent hij uit bij fanfarecorps Door Eensgezindheid waar hij tuba en bekkens speelt. Als 20-jarige treedt hij in 1908 toe tot het bestuur van Door Eensgezindheid en bekleedt verschillende functies. Hij zal uiteindelijk 57 jaar lid blijven van Door Eensgezindheid en hiervoor de zilveren eremedaille in de orde van Oranje-Nassau ontvangen.
Kruis is ook vervend biljarter en legt graag in café "de Sport" een biljart met zijn vrienden. Bij zijn overlijden in 1961 is hij voorzitter van biljartclub "de Sport". De biljartclub kennen we nu als De Pomerans. Naar alle waarschijnlijkheid is Kruis ook één van de oprichters van deze vereniging. Volgens de geschiedschrijving van De Pomerans wordt omstreeks 1948 in café "de Sport" de biljartvereniging opgericht door Piet van Berk, Piet Liefheid en ene Jan Kruis. Het is niet vast komen te staan of dit onze Jan Kruis is of zijn zoon Jan Willem Kruis (Jan junior), maar de aanwijzingen wijzen wel die kant op.
Erevoorzitter
We tekenen vrijdagavond 25 juni 1937 als in een rokerig zaaltje van café "de Sport" de algemene ledenvergadering van D.O.S. bijeen is. Op deze vergadering wordt de 49-jarige Jan Kruis gekozen als voorzitter van het bestuur. Kruis neemt de voorzittershamer over van Philippus (Flip) Olivier. De functie van voorzitter bekleedt Kruis liefst 19 jaar aaneengesloten. Hiermee is Kruis samen met Tinus van Maaren de langstzittende voorzitter van v.v. Heukelum. Van Maaren is ook 19 jaar aaneengesloten voorzitter van v.v.Heukelum.
De 5 rivieren 26 juni 1937, Jan Kruis benoemd tot voorzitter
Als preses loodst hij D.O.S. door de zware oorlogsjaren en maakt hij ook de opgang na de oorlog mee als het eerste elftal de 4e klasse van de KNVB bereikt. Kruis is ontegenzeggelijk het bestuurlijke gezicht van D.O.S. tot in de wijde omgeving. De leden noemen hem "vader der vereniging".
Jan Kruis (links) als voorzitter met het kampioensteam in 1952
Het laatste kunststukje wat Jan Kruis samen met de club voor elkaar bokst is het nieuwe sportcomplex aan de Groeneweg in 1956. Kruis neemt in juni van dat jaar na 19 jaar voorzitterschap afscheid als voorzitter. Leen Baron neemt de voorzittershamer van hem over. Bij zijn afscheid wordt Jan Kruis voor zijn verdiensten voor de club door de algemene ledenvergadering benoemd tot erevoorzitter van D.O.S. De opening van het sportcomplex aan de Groeneweg is meteen zijn eerste officiële daad als erevoorzitter van de vereniging.
Na zijn aftreden blijft Kruis een trouwe supporter van D.O.S. Bij thuis- en uitwedstrijden van het eerste elftal is hij altijd van de partij en alleen een uiterst noodgeval kan hem van zijn wedstrijdbezoek weerhouden.
Helaas kan Jan Kruis niet lang genieten van zijn eretitel. Op 28 juni 1961 overlijdt hij geheel onverwachts op 73-jarige leeftijd. Onder grote belangstelling van vele Heukelummers en belangstellenden uit de omgeving wordt hij begraven op het kerkhof bij de kerk.
Zoals de krant in die tijd kopt: "Jan Kruis door de dood aan Heukelum ontvallen. Een onherstelbaar verlies voor de gemeente" en "Met hart en ziel was hij Heukelummer, een man, rijk aan de vele jaren zijns levens, die hij aan anderen, aan de plaatselijke gemeenschap gaf. Hij was nimmer zichzelf zoekende, maar tot dienen geroepen en gerichte mens."
De Gecombineerde 4 juli 1961, de uitvaart van Jan Kruis. Zes leden van Door Eensgezindheid rijden de baar naar de groeve.
De Gecombineerde 1 juli 1961
De Gecombineerde 4 juli 1961
Heb je aanvullingen, foto's, teksten, weetjes? Mail naar [email protected].
