De herstelwerkzaamheden van na de tweede wereldoorlog zijn in het eerste deel van de vijftiger jaren in volle gang. Dankzij de Marshallhulp (klik hier voor meer informatie) van de Amerikanen komt er weer economische groei en gaat het in de jaren vijftig beter met Nederland. De Heukelummers merken dat het langzaam beter gaat en jaarlijks in de huishoudportemonnee wat meer mogelijk is. Toch is de luxe welvaart die we nu hebben nog ver weg. Een auto is bijvoorbeeld nog voor weinigen weggelegd.

Meest in het oog springende gebeurtenis van die jaren is de watersnoodramp van 1953. In februari van dat jaar komen honderden mensen om het leven bij overstromingen waarbij Zeeland en delen van Zuid-Holland en Noord-Brabant onder water komen te staan. Er zijn tienduizenden daklozen en enorme materiële schade. Het is het startsein voor de toenmalige regering om met de Deltawerken te beginnen (klik hier voor meer informatie).

Derby’s

Heukelum speelt in die tijd volgens het zogenaamde stopperspilsysteem. In dit systeem wordt de centrale middenvelder (spil genoemd) van het middenveld naar de verdediging gezet (stopperspil genoemd), vergelijkbaar met een laatste man en voorstopper in één. Hierbij ontstaat het 3-2-5 systeem. Afhankelijk van de wedstrijd en tegenstander verandert de Heukelumse spil van positie in de verdediging of op het middenveld. 

In het vorige artikel (klik hier) heb ik al kort even de tegenstanders van Heukelum genoemd in het eerste deel van de vijftiger jaren. De wedstrijden tegen Hardinxveld en LSV (Leerdamsche Sportvereeniging Voorwaarts) zijn in die jaren de derby’s voor Heukelum. Vooral de Lingederby tegen Voorwaarts (LSV) uit Leerdam is voor Heukelum 'de wedstrijd van het jaar'. Over de wedstrijd wordt in de regio dagenlang gesproken, geschreven en de belangstelling is groot. Dit laatste blijkt wel in 1955 als het Heukelumse veer de toestroom van supporters bijna fataal wordt. De veerman laat zoveel Heukelumse voetballiefhebbers tegelijk op de pont dat met veel moeite de oversteek kan worden gemaakt. 

De Gecombineerde van 10 mei 1955

De wedstrijden met LSV en Hardinxveld gedurende de jaren 50 en 60 in de KNVB (mobiel=kantelen)

Zondag 23 oktober 1955 Heukelum 1 - Hardinxveld 1 3-1

Nieuwe generatie

Het Heukelumse kampioenschap in 1952 wordt de opmaat voor een nieuwe generatie voetballers. Begin twintigers en kampioenen in 1952 Piet Machielse, Siem Kruis en Dik Visser worden in de jaren 50 gevolgd door jongelingen Arie de Groot, Piet van Maaren, Jan Golverdingen, Wim Zuidam, Jan de Koster en Bastiaan van Iperen. Zij vormen door de jaren heen een mix aan talent met routiniers als "de man met de gouden benen" Arie Vos, Toon van Leuven, Wim Kremers, de veel scorende linksbinnen Henk Advocaat en Rut van Voorden. 

Heukelum speelt in de regio op hoog niveau. Het blijkt wel uit het feit dat spelers regelmatig door andere verenigingen worden gevolgd en benaderd. Zo is bekend dat spelers in de belangstelling staan van Unitas, SVW, Sparta Leerdam en LSV.

Voorwaarts

Waar Heukelum het in het verleden in de competitie van de Brabantse Bond tegen het 2e, 3e en zelfs 4e elftal van LSV moest opnemen, staan de spelers in seizoen 1953-1954 in competitieverband op het veld tegen het hoogste elftal van de Leerdamse club. Voorwaarts speelt in die tijd steevast in de 3e klasse KNVB maar is afgedaald naar de 4e klasse. Een club waar de Heukelumse voetballers tegenop kijken. 

LSV staat aan de vooravond van een fusie met Sparta Leerdam. Beide clubs fuseren in 1955 tot Leerdam Sport'55. Hieruit ontstaat in 1958 weer LRC (Leerdamse Racing Club), als een aantal ontevreden voormalige LSV leden de zaterdagvoetbalvereniging Rood Geel oprichten, wat uiteindelijk LRC wordt.

Heukelum speelt in de seizoenen 1953-1954 en 1954-1955 tegen de hoofdmacht van LSV maar kan nooit de volle buit mee naar Heukelum nemen. Nu is dat sowieso moeilijk omdat Heukelum die seizoenen op sportterrein Sportvreugd in Leerdam speelt. Het Heukelumse veld is afgekeurd door de KNVB en sportpark De Vriezenwijk is net van de tekentafel en wordt pas in seizoen 1955-1956 in gebruik genomen.

LSV pootje gelicht

Het eerste KNVB-competitietreffen, gelijk ook de eerste Linge-derby tussen de hoofdmachten van Heukelum en LSV, dateert van zondag 29 november 1953 en wordt op Sportvreugd gespeeld. De onderlinge verstandhouding tussen beide teams is goed, maar er is ook grote rivaliteit tussen de teams en supporters.

De wedstrijd wordt in de pers bestempeld als "Big Match", op dit KNVB niveau zijn er niet zoveel derby's in de regio. Hoogstaand is de wedstrijd niet. De slechte gesteldheid van het veld op sportpark Sprortvreugd zal een grote invloed hebben. Voor rust zijn beide ploegen gelijk aan elkaar, kort na rust scoort LSV via Wolthuis en Stigter tweemaal. Heukelum kan het niet meer rechtbreien en moet de punten laten.

Voorbeschouwing Heukelum 1 - LSV 1 in de Gecombineerde

Voorbeschouwing Heukelum 1 - LSV 1  in de Gecombineerde

29 november 1953 De Gecombineerde, Heukelum 1 - LSV 1 0-2

29 november 1953 De Gecombineerde, Heukelum 1 - LSV 1 0-2

Later in het seizoen volgt de returnwedstrijd, LSV tegen Heukelum van zondag 11 april 1954. Heukelum neemt een plaats in de middenmoot in en LSV staat op kop. De Leerdammers zijn in strijd om het kampioenschap met Zwijndrecht en hebben op het Voorwaartsveld een overwinning nodig. Bij LSV speelt die wedstrijd John Planken mee. Hij speelt later profvoetbal bij VSV (nu Telstar) in Velsen en HVC Amersfoort. Planken komt later in Heukelum wonen op de hoek van de Groeneweg en de Dwarsweg en is in de jaren 1964 tot 1969 trainer van Heukelum.

Heukelum is door blessures niet compleet maar ziet een belangrijke schakel terugkeren, Toon van Leuven die kopsterk en met lange trappen als stopperspil een belangrijke schakel is in de Heukelumse defensie. Van Leuven is overigens ook niet op zijn mondje gevallen en 'praat' de tegenstander regelmatig uit de wedstrijd. 

De voorbeschouwing LSV 1 - Heukelum 1, in de Gecombineerde

De voorbeschouwing LSV 1 - Heukelum 1, in de Gecombineerde

Onder het oog van vele toeschouwers neemt Heukelum via Piet Kleppe in de eerste helft brutaal de leiding. De Heukelummers doen niet onder voor de koploper. Toch kan in de tweede helft een doelpunt van LSV'er Garskamp niet worden voorkomen. En zo wordt er van de kampioenskandidaat een verdiend puntje afgesnoept en "door de veerman overgezet naar Heukelum". In het Heukelumse kamp is de vreugde groot. Tot in de late uurtjes wordt in Heukelum feest gevierd. 

13 april 1954 De Gecombineerde, LSV 1 - Heukelum 1 1-1

13 april 1954 De Gecombineerde, LSV 1 - Heukelum 1 1-1

Het gelijkspel zal de Leerdammers nog lang achtervolgen op het werk, in de winkels en op straat. Maar ook een aantal wedstrijden later zo blijkt. Onder andere door het puntverlies tegen Heukelum is Zwijndrecht de Leerdammers tot op één punt genaderd. Met nog één wedstrijd op het programma is een overwinning op 's-Gravendeel genoeg om de kampioensvlag in Leerdam te hijsen. Het wordt een 0-0 gelijkspel waardoor LSV afhankelijk wordt van Zwijndrecht. Zwijndrecht speelt, jawel, tegen Heukelum. Enige hoop dat Heukelum zou helpen is in Leerdam al snel vervlogen, Heukelum verliest met liefst 7-1 van Zwijndrecht. In Leerdam is de wereld te klein en de beschuldigingen komen al snel de Linge over. Heukelum zou Zwijndrecht opzettelijk hebben laten winnen. In het archief kom ik een aantekening tegen over die betreffende wedstrijd.

"Over deze wedstrijd was van L.S.V. zijde nog al wat te doen omdat zij veronderstelden dat Heukelum Zwijndrecht opzettelijk had laten winnen. Dat was onjuist wel is toen de nederlaag niet meer was te keren de uitslag groter geworden dan noodzakelijk was."

Aantekeningen uit het archief. De genoemde uitslag moet 1-7 zijn in plaats van 6-0.

LSV en Zwijndrecht eindigen gelijk en moeten een beslissingswedstrijd spelen. Bij Unitas in Gorinchem wordt deze wedstrijd gespeeld en Zwijndrecht wint overtuigend met 3-0. LSV blijft dus in de 4e klasse. In Heukelum zal het leedvermaak boventoon hebben gevoerd.

24 mei 1954 Nieuwsblad Gorinchem en Omstreken

Laatste kans om te winnen

Een seizoen later treffen Heukelum en LSV elkaar opnieuw. Omdat LSV aan het einde van het seizoen van het voetbaltoneel verdwijnt, in 1955 ontstaat Leerdam Sport'55, krijgt Heukelum nog twee kansen de Leerdammers te verslaan. 

Het bestuur van LSV stuurt op 29 oktober 1954 twintig toegangskaarten voor de wedstrijd LSV - Heukelum

Op zondag 31 oktober 1954 treden beide ploegen op het Voorwaartsveld aan. Heukelum verliest nipt met 1-0. Met als grote uitblinker keeper Bastiaan van Iperen. De Heukelumse keeper is in de regio befaamd om zijn optreden en had als bijnaam "de Slingeraap" omdat hij bij de warming-up altijd als een aap aan de lat slingerde. Van Van Iperen is bekend dat hij in zijn beginjaren stiekem meespeelde, want hij mocht van zijn ouders niet op zondag spelen. Als dan na het weekend de krant uitkwam, onderschepten Van Iperen en zijn broers Sijmen en Goof de krant. Zij controleerden eerst of er een verslag van Heukelum in stond en of zijn naam daar in vernoemd werd, als dat dan het geval was werd de betreffende pagina achterover gedrukt zodat de lieve vrede werd bewaard in huize van Iperen.

2 november 1954 De Gecombineerde, LSV 1 - Heukelum 1 1-0

2 november 1954 De Gecombineerde , LSV 1 - Heukelum 1 1-0. Enige rancune kunnen we de schrijver niet ontzeggen.

Tot tweemaal toe gaat de return dat seizoen niet door. Eerst steekt de regen er een stokje voor en daarna komt de scheidsrechter niet opdagen. De vele aanwezige toeschouwers konden weer huiswaarts. Zondag 5 juni 1955 is het dan zover. Heukelum en LSV bestrijden elkaar voor de laatste maal in de geschiedenis. LSV komt via Van Ameide op voorsprong en via Van Maanen op 2-0. Dit laatste doelpunt komt tot stand doordat keeper Bastiaan van Iperen bij een uittrap tegen de rug van een medesepeler schiet, Van Maanen profiteert. In de tweede helft doet Heukelum via Arie de Groot iets terug. Het is de opmaat voor De Groot die zich in de jaren erna als echte goalgetter ontpopt. maar voor Heukelum kan hij die wedstrijd niet meer scoren en dus eindigt deze in een 1-2 verlies. De wedstrijd belandt hiermee net als de derby in de geschiedenisboeken.

Heb je aanvullingen, foto's, teksten, weetjes? Mail naar [email protected].

11 februari 1955, voorbeschouwing Heukelum 1 - LSV 1

9 mei 1955, Heukelum 1 - LSV 1 geen doorgang

10 mei 1955, Heukelum 1 - LSV 1 geen doorgang

7 juni 1955 De Gecombineerde, Heukelum 1 - LSV 1 1-2

7 juni 1955 De Gecombineerde, Heukelum 1 - LSV 1 1-2

4 oktober 1953, Hardinxveld 1 - Heukelum 1 1-2

17 januari 1954, Heukelum 1 - Hardinxveld 1 0-2

24 oktober 1955, Heukelum 1 - Hardinxveld 1 3-0

23 januari 1956, Hardinxveld 1 - Heukelum 1 1-2

23 maart 1958, Heukelum 1 - Hardinxveld 1 0-3

7 april 1958, Hardinxveld 1 - Heukelum  1 4-1

7 oktober 1962, Heukelum 1 - Hardinxveld 1 0-3

7 april 1963, Hardinxveld - Heukelum 2-1