D.O.S. begint, na het kampioenschap in 1944, de nieuwe competitie in augustus 1944 vol vertrouwen. Omdat de bevrijding steeds dichterbij komt en de bezetter steeds meer onvoorspelbaar wordt, wordt wedstrijden spelen steeds gevaarlijker.  Tot in de loop van september 1944 wedstrijd spelen niet meer mogelijk is en de competitie tot een stilstand komt. De Duitsers kondigen aan op iedere samenscholing van meer dan vijf mensen te schieten. Zo wordt het onmogelijk om nog op een normale manier te voetballen.

Dan volgt de zwarte bladzijde. Op 25 januari 1945 valt de "Geheime Feldpolizei" uit Utrecht op adressen in Leerdam, Heukelum en Asperen binnen. Arend Zeemering, Evert Nool en Marinus Visser van de Heukelumse KP-ploeg (knokploeg) worden opgepakt en later ter dood gebracht. Het zal een grote indruk maken op de bewoners van ons doorgaans zo rustige stadje.


De eerste bladzijde van het jaarverslag over 1944-1945

"En zo zijn we naar 5 Mei 1945 toegesukkeld", staat in het jaarverslag van 1945. Het bestuur heeft nog eenmaal gewaagd een oefenwedstrijd te spelen. Het is niet bekend wie de tegenstander is, wel is bekend dat de spelers een groot risico lopen. "Eenmaal hebben we het nog gewaagd een wedstrijd te spelen. Nog nimmer zo blij geweest met het eindsignaal eener wedstrijd als bij deze wedstrijd, waarbij telkens de Tommies boven het veld kwamen kijken wat of daar te doen was.", aldus in het jaarverslag van secretaris J.C. Nix.

Adrianus (Janus) van Berk, het enige gesneuvelde lid van D.O.S.

De Duitsers roepen tijdens de oorlog een aantal H.V.V. D.O.S. leden op om in Duitsland of Nederland te werken voor de bezetter.  Ook in Heukelum worden gezonde jonge mannen opgeroepen. Een aantal mannen vlucht en duikt onder in de polder of bij familie. Maar er zijn ook mannen die weinig mogelijkheden hebben. Zij voelen de hete adem van de bezetter in hun nek en besluiten zich te melden. 

In het jaarverslag van na de oorlog: "Nog niet al onze leden waren uit het zo zwaar geteisterd Duitsland naar huis teruggekeerd. Ook op dit ogenblik is dat nog niet het geval. Nog steeds is niet bekend of ons lid T. Clements nog thuis verwacht mag worden. Hoewel de kans op een behouden thuiskomst van uur tot uur afneemt geven wij de moed niet op en spreken de wens uit dat wij hem binnenkort weer op het veld mogen zien." Gelukkig keert T. Clements de maanden na de oorlog veilig terug in Heukelum.

Maar dat wil niet zeggen dat de leden van D.O.S. er zonder kleerscheuren vanaf zijn gekomen. In hetzelfde jaarverslag: "Officieel hebben wij één lid te betreuren en wel Janus van Berk, die, gedwongen om voor de bezetter te werken, bij een aanval der geallieerden werd gedood. Hoewel geen uitblinker in het voetballen moet van Janus gezegd worden, dat hij een goed lid was wien het wel en wee van D.O.S. ter harte ging. Zijn tragisch overlijden maakten op ons allen dan ook een diepe indruk."

H.V.V. D.O.S. heeft dus één oorlogsslachtoffer te betreuren, Adrianus (Janus) van Berk. Van Berk moet in de oorlog van de bezetter met een aantal Heukelummers werken aan de rijksweg door de Tielerwaard. Bij de werkzaamheden worden de werklieden beschoten door geallieerde vliegtuigen, Adrianus van Berk komt hierbij om het leven.

Bevrijding en de wedstrijd tegen The Royal Engineers

Dan is daar in mei 1945 eindelijk de bevrijding. De eerste weken mogen er nog geen openbare bijeenkomsten worden gehouden, maar al spoedig verandert dat en rolt bij D.O.S. de bal weer.


De Leerdammer, 2 juni 1945

Één wedstrijd uit die periode springt in het oog. De bevrijdingsmatch op 23 juni 1945 tegen The Royal Engineers. Dit zijn Britse soldaten gelegerd in de regio, die de British Armed Forces van technische ondersteuning dienen.  De Britten formeren een gelegenheidselftal en spelen in die tijd in de regio zogenaamde bevrijdingswedstrijden. Naar verluidt spelen er enkele hele goede spelers mee uit de hoogste Engelse voetbalregionen. Oud D.O.S.-speler Alie van der Meijdan spreekt in het 75-jarig jubileumnummer er zelfs van dat hij tegen een speler van Arsenal voetbalde.

Op zaterdag 23 juni worden de spelers van The Royal Engineers groots binnengehaald. Heel Heukelum inclusief muziekkorps Door Eensgezindheid loopt uit en verwelkomt de Britten. 

Het veld achter "De Pruimenbogerd" is volgepakt met enthousiaste toeschouwers uit de wijde omgeving. De Britten zijn technisch beter, maar de Heukelummers tonen een veel groter enthousiasme. The Royal Engineers winnen de wedstrijd met 2-3. Uit het jaarverslag: "Een gelijkspel zou niet misplaatst geweest zijn. Deze uitslag was niet alleen een felicitatie waard, doch gaf ook het recht goede verwachtingen te koesteren voor de naaste toekomst. "


The Royal Engineers en de spelers van D.O.S. op de foto


Het team van D.O.S. Achter vlnr: Floor van Steenis, Jan Klijn, Onderduiker, Alie van der Meijden, Pé Clements, Henk Advocaat en Krijn Brandwijk. Voor vlnr: Wim Clements, Dirk Kon, Anton Kon en Tinus van Maaren.


Het team van The Royal Engineers

Opnieuw kampioen

De eerder genoemde "goede verwachtingen" in het jaarverslag van 1944-1945 komen uit. De competitie neemt eind 1945 weer een aanvang.  En in 1946 mag D.O.S. opnieuw het kampioenschap in de 1e klasse B.V.B. bijschrijven. D.O.S. krijgt via de promotiecompetitie de kans om eindelijk naar de K.N.V.B. te promoveren. In 1943-1944 mislukte die poging en nu is het volgens iedereen de tijd om die stap te maken.

In de promotiecompetitie komt D.O.S. uit tegen de kampioenen uit de andere B.V.B. 1e klassen Maurik en D.S.C. (Kerkdriel). Uiteindelijk bepalen D.O.S. en Maurik in een onderlinge confrontatie op zondag 4 augustus wie mag deelnemen aan de KNVB competitie. Na een 3-1 achterstand in de rust kan D.O.S. de schade niet meer repareren en verliest met 1-4. En dus moet D.O.S. zich opnieuw opmaken voor een jaar B.V.B. competitievoetbal.

Nieuwe Tielsche Courant, 10 november 1945


Nieuwe Tielsche Courant, 3 augustus 1946


Nieuwe Tielsche Courant, 7 augustus 1946

Heb je aanvullingen, foto's, teksten, weetjes? Mail naar [email protected] voor in het archief.